Ndonjëherë, mënyra më e mirë e prindit për të ndihmuar një fëmijë që po lufton, është t’i qëndrojë fëmijës pranë me dashuri të pakushtëzuar dhe ta lejojë të dështojë, sipas psikologut Kevin Leman.
Duke filluar nga mosha 2 vjeçare, prindërit fillojnë të negociojnë midis të ndihmuarit shumë apo pak të fëmijëve të tyre. Askush nuk do të shohë fëmijën që vuan. Por mbrojtja nga vuajtja mund t’i pengojë të mësojnë e bëjnë progres. Prindërit mund të ndihen të konfliktuar — ata duan ta bëjnë botën të lehtë për fëmijët e tyre, por njëkohësisht duan që fëmijët e tyre të mësojnë të jenë rezilientë.
Për psikologun Kevin Leman, autor i “Kur fëmija juaj vuan: ndihmoni fëmijën t’ia dalë mbanë ditëve të vështira” (When Your Kid Is Hurting: Helping Your Child through the Tough Days), përgjigjia është e thjeshtë: fëmija mund t’ia dalë mbanë me shumicën e sfidave, përsa kohë që prindërit e tij e mbështesin atë plotësisht.
Si funksionon kjo?
Leman sugjeron që prindërit duhet të ofrojnë sa më shumë dashuri dhe të ndërhyjnë vetëm kur është e nevojshme. Sepse kur fëmijët ndjehen të plotfuqishëm, ata i zgjidhin problemet vetë. Gjithçka ka të bëjë me distancën e shëndetshme, dashurinë e pafund dhe modestinë prindërore.
A duhet prindërit të zgjidhin problemin e fëmijëve të tyre kur këta të fundit janë duke luftuar e duke u munduar?
Prindërit e sotshëm nuk dijnë si të veprojnë. Ata kanë qëllime të mira dhe është një shtysë e brendshme e natyrshme që i nxit ata të zgjidhin problemet e fëmijëve. Sidomos baballarët, pasi baballarët janë “ndreqës” të gjithçkaje. Por, nëse veproni kësisoj, po i përgatisni këta fëmijë për një botë që nuk ekziston. Kur ju ndërhyni dhe bëni diçka që fëmija duhet ta bëjë vetë, ju po i merrni atyre vetë-vlerësimin dhe po i dëmtoni themelet e personalitetit. Fëmija e brendëson këtë ndjesi derisa beson se dikush tjetër duhet të zgjidhë problemet e tyre.
Pra, a duhet t’i lejojmë fëmijët tanë të dështojnë?
Dështimi është i rëndësishëm në jetë. Nuk është diçka e keqe. Është diçka e mirë dhe kushdo njeri i suksesshëm në jetë e konfirmon këtë. Por, si i bëhet në ato ditët e vështira? A nuk është prindi i detyruar t’i japë pak mbështetje fëmijës?
Padyshim që do ketë ditë të këqija dhe refleksi juaj fillestar do jetë ta “ndreqni e sistemoni” situatën për fëmijën tuaj. Por shumica e gjërave që i themi fëmijëve janë të gabuara, si për shembull: “Oh, zemër, do bëhet mirë.” Ose “Oh, zemër, nuk është ndonjë gjë e madhe”. Këto shprehje i shpërqëndrojnë ndjenjat e fëmijëve.
Atëherë, ç’duhet të themi kur fëmija është i mërzitur?
Kur fëmijët ndjehen të lënduar, duhet të tregojmë dhembshuri ndaj ndjenjave të tyre. Duhet ti përqaseni me përulësi dhe të shikoni problemin sëbashku. Kjo shpie drejt dialogut dhe të kuptuarit që prindi di me se po lufton fëmija. Kjo lehtëson stresin në jetën e fëmijës.
Pra, idea e të qënurit të përulur do të thotë se është shumë e rëndësishme që prindët të administrojnë mirë sjelljen e tyre gjithashtu. Fëmijët gjithmonë ju vëzhgojnë dhe marrin shënime rreth sjelljeve emocionale dhe shpirtërore nga mënyra se si ju e jetoni jetën tuaj. Ata dinë si t’ju godasin në pikat tuaja të dobëta dhe dinë si t’jua acarojnë nervat. Ata vëzhgojnë se si ju i trajtoni njerëzit e tjerë. Fëmijët besojnë shumë në drejtësi.
Dhe ndonjëherë prindët bëjnë gjykime të gabuara dhe mund të thonë gjëra të papërshtatshme dhe lënduese. Por gjithmonë dukeni i mirë dhe i drejtë në sytë e fëmijës nëse thoni, “Të kërkoj ndjesë, a mund të më falësh?”
Por ka dhe raste kur prindët mund të ndërhyjnë. Kur është e përshtatshme ndërhyrja?
Në rastin e bullizmit. Kur fëmija juaj është bërë viktimë e një bulli, ky është momenti i duhur kur ju duhet të ndërhyni. Trokisni në dyert e mësuesit dhe drejtorit të shkollës. Kur siguria fizike e fëmijës suaj rrezikohet, duhet të bëni diçka dhe të merrni përsipër.
Prindi duhet të kuptojë që është mësuesi më i mirë për fëmijën e tij. Fëmija duhet ta kuptojë që e ka mbështetjen tuaj. Përqafimet dhe dashuria janë jetike, por ju nuk mund të jetoni jetën e tyre për to, duhet ti lejoni fëmijët të jetojnë jetën e vet.
Fëmijët duhet ta dijnë që ju jepni edhe jetën tuaj për to, por nuk do ti bëni detyrat e shtëpisë për ta, nuk do të gënjeni për ta, etj. Shumë gjëra ata duhet t’i bëjnë vetë.
Cilat janë pasojat kur një prind bën edhe detyrat e shtëpisë për fëmijët?
Nëse rrisni një fëmijë që beson se është qendra e universit, ai fëmijë do të bëhet aq egocentrist dhe i mbushur me delir madhështie, sa që kurrë nuk do të mund të mësojë dhuntinë e të dhënit apo ndihmuarit të njerëzve të tjerë.
Po prindërit që tashmë e kanë bërë këte gabim?
Asnjëherë nuk është vonë. Ju jeni gjithmonë prindi i fëmijës. Ju filloni bashkëbisedimin me fëmijën tuaj duke kërkuar ndjesë, i thoni që nuk keni qenë të vëmendshëm dhe se do ta mbështesni që sot e tutje, por nuk do ti bëni gjërat e tij për të.
